Soms is rusten, dus écht niks doen, zonder afleidingen, het enige wat ons verder helpt. Waarom is dat toch zo lastig?
Ik weet nog goed hoe ik me voelde. Ze keek me recht aan met een vriendelijke blik in haar ogen en ging er even lekker voor zitten. Toen vroeg ze naar mijn verhaal. Enigszins ongemakkelijk, zittend op een harde stoel met m'n tas op schoot, begon ik te vertellen.
Over mijn zwangerschap, waarin ik al wel pijn had gehad, maar dacht dat het ‘normale pijntjes’ waren. Over de bevalling, die zo zwaar en spannend was geweest, over de spoedkeizersnede. Over de week daarna, toen Benjamin in het ziekenhuis moest blijven, infusen en sondevoeding kreeg en ik mijn beste beentje voor zette om de borstvoeding op gang te brengen, amper sliep, maar wel alweer zelfstandig rondliep.
En over de afgelopen maanden, hoe de pijn in m'n lijf maar niet wegging en steeds erger was geworden, ondanks al m'n oefeningen, stretches, wandelingetjes. Over m'n heupen, m'n onderrug, m'n knieën en enkels, m'n schouders, m'n nek, over hoe al m'n spieren en gewrichten dienst leken te weigeren en steeds pijnlijker en harder werden.
En, tot slot, over dat ik nu heel graag van haar wilde horen wat ik moest DOEN om beter te worden.
Even onder ons: diep van binnen was ik doodsbang dat ze me zou zeggen 1) dat ik me aanstelde en 2) dat ik nog niet genoeg zelf had geprobeerd. Ik zette me schrap om te horen: ga eerst maar terug naar huis om het nog eens zelf te proberen.
Dat maakte dat de reactie van deze fysiotherapeut me extra raakte.
Want haar reactie op mijn verhaal was echt, ik zag het. Haar precieze woorden weet ik niet meer, maar ze reageerde met begrip, compassie, met warmte en zachtheid in haar ogen.
En terwijl ze praatte voelde ik prompt een brok in m'n keel en tranen achter m'n ogen. Ik was zo opgelucht.
Haar zorg en aandacht deden me ook ineens VOELEN: wat was het eigenlijk zwaar geweest, wat was ik MOE. En wat deed het pijn.
Maar vooral voelde ik OPLUCHTING. Ik hoefde het niet alleen te fixen.
"Maar vooral voelde ik opluchting. Ik hoefde het niet alleen te fixen."
Haar compassie nodigde mij vanaf dat moment uit om haar te vertrouwen en met haar aan de slag te gaan, om rustig te werken, oefeningen te doen en om erachter te komen dat ik veel en veel te hard mijn best had gedaan, waardoor mijn problemen alleen maar erger waren geworden.
Ik realiseerde me nog eens hoe ik – ondanks mijn jarenlange interesse (lees: obsessie :)) voor zelfcompassie en wholeheartedness* – nog steeds gewend was om bij pijn nog maar een tandje bij te zetten, de kiezen op elkaar, iets DOEN... Dat was altijd mijn strategie geweest. Als iets niet lukt, dan ligt het aan je inzet. Try harder. Zo nodig met opeengeklemde kaken.
Maar van deze vrouw leerde ik te verzachten en met aandacht en vooral langzaam m'n oefeningen te doen. Van haar kreeg ik permissie (lees: de opdracht) om te rusten.
Het klinkt zo stom en voor de hand liggend, maar rusten (als in, plat op je bed, zonder afleiding, het liefst slapend) bleek doorslaggevend voor mijn herstel.
Ik moest leren vertrouwen op het proces van werken en rusten, van oefeningen en herstel, van inspanning en ontspanning.
"Ik moest leren vertrouwen op het proces van werken en rusten."
Paul Gilbert, een klinisch psycholoog en onderzoeker heeft hier ook mooie dingen over gezegd met zijn ‘3 systems model’**, waarin hij stelt dat deze drie systemen min of meer in balans zouden moeten zijn om een veerkrachtig en goed leven te leiden.
De drie systemen waar hij het over heeft zijn:
1) Het DRIVE systeem (vrij vertaald: doelen stellen en behalen, ergens voor gáán)
2) Het THREAT systeem (vrij vertaald: jezelf beschermen tegen schadelijke invloeden)
3) Het SOOTHING systeem (vrij vertaald: jezelf verzorgen, laten verzorgen en anderen verzorgen)
Heel in het kort zegt hij eigenlijk dat we in onze huidige tijd ons heel veel bevinden in het drive en threat systeem. En we het derde systeem een beetje verwaarlozen, waarin we rust vinden, kalmte, onze wereld weer kleiner maken en voor elkaar zorgen en voor onszelf zorgen.
"In onze huidige tijd bevinden we ons heel veel in het drive en threat systeem."
En dat blijft niet zonder gevolgen. Zowel systeem 1 als 2 staan namelijk voor stress, respectievelijk postieve en negatieve. En zonder de rust en geborgenheid van het derde systeem blijven we rondcirkelen in een fysieke en mentale stresstoestand. Chronische stress dus.
Vertaald naar mijn situatie zat ik dus vast in systeem 1 en 2. Ik was continu bezig mijzelf bezig te houden met hoe ik zélf dingen kon bereiken om weer beter te worden (het drive systeem) en hoe ik kon omgaan met de angst, het ongemak en de pijn die mijn fysieke toestand opriep (het threat systeem).
"Mijn lichaam was in een staat van continue stress en dat belemmerde mijn herstel juist."
Mijn lichaam was dus eigenlijk in een staat van continue stress en dat belemmerde mijn herstel juist. Het zorgde er ook voor dat al mijn inspanningen om beter te worden (stretchen, wandelen, oefeningen doen) averechts werkten, waardoor ik weer meer gefrustreerd raakte.
Een vicieuze cirkel van stress. Ik had het soothing systeem nodig om daaruit te komen.
En mijn lieve fysiotherapeut was de persoon die mij uitnodigde in dit systeem. Die mij liet proeven aan mildheid en zorg en permissie om te rusten voordat en nadat je aan je doelen hebt gewerkt.
En inderdaad... langzaam merkte ik verbetering. Geen rechte stijgende lijn, maar een golfbeweging naar boven toe.
Mijn lichaam is niet zoals het was voordat ik zwanger werd, maar dat zou ik niet willen.
Want eerlijk: ik voel me sterker dan ooit.
"Ik voel me sterker dan ooit. En ook eerlijk: ik heb soms meer pijn dan ik vroeger had."
En ook eerlijk: ik heb soms meer pijn dan ik vroeger had.
Maar de connectie die ik leer te hebben met mijn lijf is een dagelijkse beloning en maakt het leven zoveel mooier, beter en zachter.
Waarin geef jij jezelf vandaag permissie om te rusten in plaats van door te bijten?
*Hello Brené Brown medefanaten 😊
**Voor alle medenerds 8-): HIER vind je het (wetenschappelijke) bronartikel van Paul Gilbert met op pagina 15 het 3-system model uitgewerkt.